Greckie owoce i warzywa docierają na polskie stoły dzięki sprawnie działającemu systemowi transportu międzynarodowego, ale każda przesyłka musi przejść przez labirynt przepisów fitosanitarnych. Czy wiecie, że niewłaściwie przygotowana dokumentacja może zatrzymać ciężarówkę pełną świeżych produktów na granicy na długie godziny?
Świadectwo fitosanitarne – przepustka do Europy
Podstawą legalnego transportu owoców i warzyw z Grecji do Polski pozostaje świadectwo fitosanitarne. Wszystkie rośliny przywożone do UE, z wyjątkiem wskazanych, muszą posiadać świadectwo fitosanitarne, wydawane przez właściwy urząd w kraju pochodzenia. Ten dokument potwierdza, że przewożone produkty są wolne od szkodników i chorób roślinnych.
Warto podkreślić specyfikę greckiego rynku rolnego. Kraj ten słynie z wysokiej jakości oliwek, pomidorów czy cytrusów, które trafiają do Polski głównie w okresie zimowym. W przewozie towarów do Grecji – produktów spożywczych i rolnych – kluczową rolę odgrywa czas (banextransport.pl). Świeżość produktów bezpośrednio przekłada się na ich wartość handlową, dlatego procedury fitosanitarne nie mogą paraliżować łańcucha dostaw.
Transport owoców i warzyw między krajami UE, takimi jak Grecja i Polska, teoretycznie przebiega bez większych przeszkód. Podobnie jest w przypadku roślin lub produktów roślinnych, takich jak cięte kwiaty, owoce lub warzywa, o ile pochodzą one z państw członkowskich UE i są wolne od szkodników lub chorób. Problem pojawia się, gdy produkty pochodzą spoza wspólnoty lub mogą stanowić zagrożenie fitosanitarne.
Ograniczenia dla podróżnych – nauka dla przewoźników
Przepisy dotyczące podróżnych prywatnych dobitnie pokazują wagę kwestii fitosanitarnych. Od 14 grudnia 2019 r. podróżni mogą wwozić do Unii Europejskiej tylko 5 rodzajów owoców. Są to: ananasy, kokosy, duriany, banany i daktyle. Te restrykcje wprowadzono po wykryciu organizmów kwarantannowych w produktach sprowadzanych przez turystów.
Dla przewoźników komercyjnych oznacza to podwójną czujność. Każda partia owoców czy warzyw wymaga dokumentacji potwierdzającej pochodzenie i stan fitosanitarny. Transport owoców i warzyw wymaga rzetelności i ścisłego przestrzegania wszystkich wymogów sanitarno-epidemiologicznych i fitosanitarnych, co szczególnie dotyczy przewozów z regionów o podwyższonym ryzyku wystąpienia szkodników.
Praktyczne wyzwania na trasie Grecja-Polska
Firmy specjalizujące się w transporcie na trasie grecko-polskiej, jak BANEX Transport działająca od 1993 roku, wypracowały procedury minimalizujące ryzyko problemów fitosanitarnych. Pojazdy używane w transporcie żywności muszą zostać zatwierdzone w Państwowym Inspektoracie Sanitarnym, a dodatkowo wymagają regularnego czyszczenia i dezynfekcji.
Specyfika przewozu produktów rolnych polega na tym, że owoce należą do produktów sezonowych. Szczyt sezonu na greckie cytrusy przypada na miesiące zimowe, kiedy warunki atmosferyczne utrudniają transport. Przewoźnicy muszą dostosować tabor do zmiennych wymagań – od chłodni dla produktów wymagających niskich temperatur po pojazdy standardowe dla artykułów odpornych.
Kontrole fitosanitarne mogą odbywać się na każdym etapie podróży. Świeże warzywa, kwiaty cięte, liście, wymagają zaopatrzenia w świadectwo fitosanitarne (ŚF), wydawane przez właściwy urząd w kraju pochodzenia/wywozu i mogą być wprowadzane przez dowolne przejście graniczne. To oznacza, że przewoźnik nie jest ograniczony do konkretnych punktów granicznych, ale musi być przygotowany na kontrolę wszędzie.
Przyszłość regulacji fitosanitarnych
Rosnąca świadomość zagrożeń związanych z inwazyjnymi gatunkami sprawia, że przepisy fitosanitarne stają się coraz bardziej restrykcyjne. Europa zmaga się z kolejnymi epidemiami chorób roślinnych, a każda z nich może wpłynąć na procedury transportowe.
Transport z Grecji do Polski będzie wymagał jeszcze większej precyzji w dokumentowaniu pochodzenia i stanu fitosanitarnego przewożonych produktów. Przewoźnicy, którzy już dziś inwestują w nowoczesne systemy monitorowania i dokumentowania, będą mieli przewagę nad konkurencją polegającą wyłącznie na podstawowych procedurach.
Kluczem do sukcesu pozostaje ścisła współpraca między greckim eksporterem, polskim importerem i przewoźnikiem. Tylko skoordynowane działania gwarantują, że świeże owoce i warzywa z greckich sadów i ogrodów dotrą na polskie stoły bez opóźnień i w pełni wartości odżywczych.
